Η ελιά καλλιεργείται από την τέταρτη χιλιετία π. Χ., όπως δείχνουν πολυάριθμες αρχαιολογικές μελέτες στην περιοχή της Μεσογείου. Η καλλιέργεια είχε (και εξακολουθεί να έχει) μεγάλη οικονομική σημασία για τις πολύ διαφορετικές περιοχές. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 1000 διαφορετικά είδη ελιών, αν και ένας μεγάλος αριθμός διανέμεται μόνο τοπικά - δηλαδή περιορίζεται σε μεμονωμένα χωριά.
Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες ελιάς;
Οι πιο γνωστές ποικιλίες ελιάς περιλαμβάνουν τις ισπανικές Arbequina, Gordal, Hojiblanca, Manzanilla και Picual, τις ιταλικές Frantoio, Leccio, Cipressino και Taggiasca και τις ελληνικές Καλαμάτα, Konservolia και Koroneiki. Αυτές οι ποικιλίες ποικίλλουν σε μέγεθος, γεύση και χρήση ως επιτραπέζιες ή ελιές.
Διαφορά μεταξύ επιτραπέζιων και λαδόελων
Κατά κανόνα, οι ελιές διαφοροποιούνται ανάλογα με τους τύπους επιτραπέζιων και λαδιών. Οι επιτραπέζιες ελιές προορίζονται για κατανάλωση και έχουν το μικρότερο δυνατό κουκούτσι, ενώ οι ποικιλίες λαδιού εκτρέφονται για να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λάδι. Ωστόσο, όλες οι ποικιλίες ωριμάζουν μαύρες, οι πράσινες ελιές συλλέγονται μόνο πριν ωριμάσουν πλήρως. Οι ελιές αναπτύσσονται σε όλη την περιοχή της Μεσογείου, αλλά και στην Καλιφόρνια, την Αργεντινή, τη Νότια Αφρική και την Αυστραλία. Το φυτό προτιμά ένα ξηρό, μεσογειακό κλίμα, το οποίο δεν πρέπει να είναι πολύ κρύο ή πολύ ζεστό.
Ισπανικές ποικιλίες ελιάς
Η Ισπανία είναι μακράν ο μεγαλύτερος παραγωγός ελιάς· περίπου 200 με 250 διαφορετικά είδη ελιών είναι γνωστά μόνο από αυτήν την περιοχή.
Οι πιο σημαντικές ισπανικές ποικιλίες
- Arbequina
- Gordal
- Χοτζιμπλάνκα
- Manzanilla
- Picual
Οι πιο σημαντικές εδώδιμες ελιές περιλαμβάνουν τις ελιές Gordal, Hojiblanca και Manzanilla. Οι ελαιούχοι καρποί της ποικιλίας «Gordal» πωλούνται στο εμπόριο και ως «Queen Olive» ή «Jumbo Olive» λόγω του μεγέθους και της ήπιας γεύσης τους. Οι ελιές Manzanilla είναι επίσης πολύ μεγάλες, όπως υποδηλώνει το όνομά τους («μικρό μήλο»). Οι ελιές της ποικιλίας «Hojiblanca» προέρχονται από την ηλιόλουστη Ανδαλουσία και είναι απαραίτητες σε κάθε πιατέλα τάπας εκεί.
Ιταλικές ποικιλίες ελιάς
Υπάρχει ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία ποικιλιών στην Ιταλία από ό,τι στην Ισπανία, με εκτιμώμενες 440 διαφορετικές ελιές γνωστές εδώ. Διαφέρουν σε εμφάνιση, μέγεθος και γεύση. Στη Σικελία, για παράδειγμα, καλλιεργούνται τα «Frantoio», «Leccio» και «Cipressino». Το "Taggiasca", από την άλλη πλευρά, βρίσκεται στο σπίτι στη βορειοδυτική ιταλική παράκτια περιοχή της Λιγουρίας. Η ποικιλία χαρακτηρίζεται από λεπτό άρωμα ελιάς με ήπιο άρωμα φρούτων. Η επίγευση των αμυγδάλων και του κουκουνάρι είναι επίσης ήπια. Οι ποικιλίες ελιάς «Coratina» και «Ogliorola» προέρχονται από την περιοχή της Απουλίας.
ελληνικές ποικιλίες ελιάς
Η Ελλάδα δεν θεωρείται μόνο η πατρίδα της δημοκρατίας, αλλά και η προέλευση της καλλιεργούμενης ελαιουργίας. Ενώ οι Σουμέριοι πιθανότατα έφεραν την αγριελιά στη Μεσόγειο πριν από πολλές χιλιετίες, οι Έλληνες εξήγαγαν τον ελαιόκαρπο σε μια κερδοφόρα καλλιέργεια. Ακόμη και σήμερα υπάρχουν περίπου 20 εκατομμύρια ελαιόδεντρα μόνο στο νησί της Κρήτης. Δημοφιλείς ελληνικές ποικιλίες ελιάς είναι η πολύ αρωματική Καλαμάτα, η Κονσερβολιά και η ποικιλία λαδιού Κορωνέικη, της οποίας το λάδι έχει ένα λεπτό, αρμονικό άρωμα και ένα ελαφρύ άρωμα λεμονιού.
Άλλες περιοχές καλλιέργειας
Η ποικιλία ελαίων «Cailletier» προέρχεται από τη νότια Γαλλία, το λάδι της οποίας έχει φρέσκια, λεπτή γεύση καρυδιού. Όπως και η «Αγλάντου» αυτογονιμοποιείται. Παρεμπιπτόντως, το «Αγλάντου» ανέχεται πολύ καλά τον ελαφρύ παγετό. Οι ποικιλίες «Edremit» και «Gemlik» προέρχονται από την Τουρκία και μεταποιούνται κυρίως σε λάδι. Άλλες ποικιλίες ελιάς προέρχονται από τη Βόρεια Αφρική, με την Τυνησία ιδιαίτερα να είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την Κροατία, τη Συρία και το Ισραήλ. Οι φυτεύσεις εκτός της περιοχής της Μεσογείου δεν είναι δικές μας ποικιλίες, αλλά απλώς εξαγωγές.
Συμβουλές & κόλπα
Εκτός από το λάδι και τις βρώσιμες ελιές που αναφέρονται, υπάρχουν επίσης πολλά άγρια είδη και υποείδη. Η αγριελιά, γνωστή και ως ελιά (Olea europaea ssp. Sylvestris), είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για την καλλιέργεια μιας ελιάς μπονσάι. Αυτό το δέντρο ή ο θάμνος έχει μια γραφική εμφάνιση με γκρίνια.
